De voor- en nadelen van geothermie

Geothermie is een nieuwe manier van warmtewinning en wint snel bekendheid door de duurzaamheidsvoordelen. Wat zijn de voor- en nadelen van geothermie? 

Voordelen geothermie

Zie hieronder de voordelen van geothermie.

Voordeel 1: Duurzaam

Nederland wil in 2050 een duurzame energievoorziening hebben. Om klimaatverandering te beperken, moet de CO2-uitstoot omlaag. Geothermie leidt nauwelijks tot CO2 of andere emissies. Geothermie is een schoon alternatief voor aardgas, met als belangrijk pluspunt: de verhouding tussen de geleverde energie in de vorm van warmte en de energie die nodig is om die warmte te winnen. Anders gezegd: het gaat om warmte voor warmte. In vaktermen spreken we van de COP: prestatiecoëfficiënt van geothermie. De COP ligt een stuk hoger dan bij een warmtepomp, waardoor geothermie bij bestaande, minder goed te isoleren huizen een zeer logische en duurzame keuze is. 

Voordeel 2: Lokale energie

Geothermie is in veel regio’s beschikbaar. Door op lokaal niveau warmte te winnen, zijn we onafhankelijker van de marktprijzen van fossiele brandstoffen en internationale markten en invloeden. Daarnaast heeft geothermie ook indirect positieve invloeden op de rest van de wereld, want omdat geothermie het elektriciteitsnet kan ontlasten, zijn er minder materialen nodig uit de rest van de wereld. Dat betekent minder productie en transport van deze materialen en hierdoor minder schade aan mens en milieu. 

Voordeel 3: Betrouwbare energiebron

Geothermie wordt al tientallen jaren op verschillende plekken in de wereld toegepast. De techniek is niet afhankelijk van weer, wind of seizoensinvloeden, waardoor we er altijd op kunnen vertrouwen. Een extra voordeel is dat voor verwarming met geothermie materialen worden gebruikt die een relatief korte leveringsketen hebben. In Nederland heeft geothermie zich verzekerd van een belangrijk aandeel in de duurzame bronnen voor de glastuinbouw. Hierdoor is geothermie een bewezen techniek in de Nederlandse energietransitie. De veiligheid van mens en milieu wordt op verschillende manieren gewaarborgd, met een duidelijke verdeling van verantwoordelijkheden voor bedrijven zelf, vergunningverleners en toezichthouders. 

Voordeel 4: Grootschalig

Geothermie is een van de goedkopere alternatieve energiebronnen voor aardgas. Op dit moment kan geothermie nog niet zonder subsidie. Kostenverlagingen en schaalvoordelen bieden een aanlokkelijk toekomstperspectief, omdat een geothermie doublet zich leent voor grootschalige toepassingen. In de glastuinbouw gaat het vaak om de verwarming van een heel kassencomplex. Geothermie levert een logischie en efficiënte warmtebron voor een grote wijk of meerdere wijken binnen een gemeente. Enkele doubletten samen op dezelfde locatie kunnen bijvoorbeeld warmte voor meer dan 50.000 woningen leveren en doen dit door relatief weinig ruimte bovengronds te claimen. Enkele doubletten beslaan ongeveer een half voetbalveld.

Voordeel 5: Voorspelbare kosten

Aardwarmte is een duurzame energiebron die vaste en voorspelbare kosten met zich meebrengt. Dit komt doordat de natuurlijke warmtebron constant beschikbaar is en de prijs hiervan weinig schommelt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld fossiele brandstoffen. Hierdoor kunnen bedrijven en huishoudens beter plannen en budgetteren voor hun energiegebruik op de lange termijn. Daarnaast zorgt aardwarmte voor minder afhankelijkheid van externe factoren en geopolitieke ontwikkelingen, waardoor het een stabiele keuze is voor een duurzame toekomst.

Voordeel 6: Aardwarmte is circulair

Bij het winnen van aardwarmte wordt water uit diepe aardlagen omhoog gepompt, waarbij de warmte wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken of gebouwen te verwarmen. Het afgekoelde water wordt vervolgens teruggevoerd in de aarde, waardoor er geen blijvende impact op de aardbodem ontstaat. In vergelijking met traditionele gaswinning is aardwarmtewinning dus een duurzamere en milieuvriendelijkere manier van energieopwekking.

Voordeel 7: Hernieuwbaar

Duurzaamheid speelt een belangrijke rol in het hergebruiken van water door middel van aardwarmte. Het water wordt automatisch ondergronds opnieuw verwarmd, waardoor het steeds opnieuw kan worden benut. Dankzij het feit dat water teruggaat de grond in en vanzelf weer opwarmt, wordt aardwarmte beschouwd als een duurzame bron van energie. Door gebruik te maken van deze natuurlijke processen, kunnen we op een efficiënte en milieuvriendelijke manier water verwarmen en hergebruiken, waardoor we de impact op het milieu kunnen verminderen.

Voordeel 8: Geothermie is niet weersafhankelijk

In tegenstelling tot wind- of zonne-energie is het winnen van aardwarmte niet afhankelijk van het weer. Door gebruik te maken van de warmte uit de aardkorst kunnen huizen en bedrijven worden verwarmd, en kan elektriciteit worden opgewekt. Deze vorm van energie is continu beschikbaar en draagt bij aan het verminderen van de CO2-uitstoot. Het benutten van aardwarmte biedt dus een stabiele en duurzame energievoorziening voor de toekomst.

Voordeel 9: Weinig overlast

In het proces van aardwarmtewinning is het belangrijk om te benadrukken dat er over het algemeen beperkte overlast is voor de omgeving. Dit betekent dat er geen sprake is van geur-, stof-, of geluidsbelasting, met uitzondering van een beperkte overlast tijdens de aanleg van de installatie. Tijdens het omhooghalen van aardwarmte is er nagenoeg geen overlast te verwachten. Wel kan er tijdens de aanleg fase bouwgeluid en lichtoverlast optreden, met name tijdens nachtelijke werkzaamheden. Het is belangrijk om te benadrukken dat deze overlast tijdelijk is en alleen tijdens de aanleg van de installatie voorkomt. Hiermee wordt de impact van aardwarmtewinning op de omgeving tot een minimum beperkt.

Voordeel 10: Weinig ruimte nodig

Een groot voordeel van aardwarmte-installaties is de beperkte ruimte die ze nodig hebben bovengronds. Dit zorgt voor een minimale impact op de omgeving en draagt bij aan een efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte. Met de toenemende druk op onze leefomgeving is dit een belangrijk aspect om rekening mee te houden bij het ontwikkelen van duurzame energiebronnen. Door slim gebruik te maken van de beschikbare ruimte, kunnen aardwarmte-installaties een waardevolle bijdrage leveren aan de energietransitie en de verduurzaming van onze samenleving.

Voordeel 11: Geen effect op mens en milieu

Geen negatieve impact op mens, dier en plant: er zijn geen bekende effecten van aardwarmtewinning op de mens, dieren, planten of de ondergrond. De omgeving en het milieu worden nauwelijks belast doordat er geen geur, stof, visuele of geluidsvervuiling optreedt. Tijdens de aanleg van aardwarmteprojecten kan er wel tijdelijk bouwgeluid en lichtoverlast zijn. Over het algemeen heeft aardwarmtewinning geen negatieve effecten op het ecosysteem.

Voordeel 12: Snel terugverdiend

Korte energetische terugverdientijd: aardwarmte-installaties hebben een zeer korte energetische terugverdientijd van enkele maanden. Dit betekent dat de CO2-uitstoot die ontstaat bij het bouwen en installeren van de aardwarmte-installatie snel wordt gecompenseerd door de besparing op fossiele energie, zoals aardgas. De duurzaamheid van aardwarmte zorgt ervoor dat de impact op het milieu na korte tijd al wordt gecompenseerd, waardoor aardwarmte een milieuvriendelijke en efficiënte verwarmingsbron is.

Voordeel 13: Nederlandse bodem is erg geschikt

De bodem van Nederland biedt veel mogelijkheden voor het winnen van aardwarmte dankzij de aanwezigheid van veel water in de ondergrond. Dit maakt het uitstekend geschikt voor het opwekken van duurzame energie. Door gebruik te maken van geothermie kunnen we een belangrijke bijdrage leveren aan de overgang naar schone energiebronnen en het verminderen van onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Het benutten van deze natuurlijke hulpbron kan ook zorgen voor een lagere CO2-uitstoot en het creëren van nieuwe banen in de energietransitie. Met de juiste technologie en investeringen in geothermie kan Nederland zich positioneren als een leider op het gebied van hernieuwbare energie en een duurzame toekomst veiligstellen. 

Nadelen geothermie

Zie hieronder de nadelen van geothermie.

Nadeel 1: Hoge kosten aanleg

De kosten voor het aanleggen van een geothermische installatie zijn hoog. Er zijn veel verschillende partijen betrokken bij een geothermieproject en de materiaalkosten zijn ontzettend hoog. Dit betekent dat het een grote investering is om een geothermische installatie op te zetten. 

Nadeel 2: Risico’s op verontreiniging grondwater

Er zijn risico’s dat het grondwater verontreinigd raakt door geothermische boringen. Dit kan invloed hebben op het drinkwater. Dit zijn de volgende risico’s

Risico 1: Restwarmte

Rondom de injectieput bevindt zich restwarmte. Die restwarmte kan de omliggende grond doen opwarmen. Hierdoor kan ook het grondwater opwarmen, maar dat grondwater mag nooit warmer zijn dan 25 graden mochten we het willen gebruiken als drinkwater. Om deze reden mag er geen injectieput worden geboord in drinkwatergebieden.

Risico 2: Problemen met boren

Het kan voorkomen dat door het onvoldoende afdichten van scheidende lagen, grondwaterpakketten worden doorboord. Een andere mogelijkheid is dat boorspoeling met mogelijk verontreinigde stoffen, indringt in grondwaterpakketten of een zogenaamde aquifer, dit is een watervoerende laag. 

Risico 3: Olie- en gasputten

Het kan zijn dat oude olie- en gasputten in de buurt van een injectieput van een geothermieinstallatie, zorgen voor een hoger risico op vervuild grondwater. Dit komt doordat oude putten aangetast kunnen zijn of niet goed afgesloten. Het gevolg is dat formatiewater uit het reservoir van de geothermie installatie via een oude put omhoog kan komen en in het grondwater belandt. 

Nadeel 3: Risico op aardbevingen

Er is een klein risico op aardbevingen door geothermie. Dit komt door het seismisch risico bij het terugpompen van water via de injectieput. Lees hier meer over geothermie en aardbevingen.